पाटंगण श्रीमजनीजनार्दनाचं, वैभव बीड च्या “आध्यात्माचं”.
आज पासून ४२५ वा वार्षिक उत्सव,१४ वे वंशज श्री विनायक श्रद्धेचे दर्शन.
एक लक्ष मुद्रा म्हणजे आपण अर्थ घेतो तो, एक लाख मुद्रा म्हणजे चलन- पैसा -नाणी. मुद्रा म्हणजे पैसा त्यामुळे खरेदी विक्रीचा व्यवहार केला जातो, त्या देशाची जशी मुद्रा तसा व्यवहार होतो, ती सरकारी व्यवस्था बनते. भारत देशाचा रुपया ही मुद्रा आहे .
इतिहासात राजेशाही व्यवस्थित ही हिशोबाची कामे कुलकर्णी करत असत किंवा “हिशोबनीस म्हणजे कुळकर्णी” ही व्यवस्था होती. सुमारे चारशे वर्षांपूर्वीच्या काळातील जनीजनार्दन यांचे घराणे हे आदिलशहाच्या दरबारी हे काम करत असत, जनीजनार्दनांची विद्वत्ता पाहून मंत्री पदाची जबाबदारी त्यांना मिळाली होती,
या लौकिकास ते पात्र ठरत असतानाच राज्यात मोठा भीषण दुष्काळ पडला होता म्हणून रयतेसाठी म्हणजे जनसामान्यासाठी राज्याची तिजोरी उघडून आधार देण्याचे काम त्यांनी सुरू केले, अन्य- धान्याची कोठारे खुली केली, अशा चांगल्या गोष्टी करत असताना हे न देखवणारे आदिलशहाचे कान भरू लागले आणि नको तसेच घडले. राजाच्या परवानगीशिवाय काम केल्याचा आरोप ठेवत हत्तीच्या पायाखाली देण्याची शिक्षा फर्मावली. जनीजनार्दनांच्या चूक लक्षात आली, चांगले काम केल्याची ही शिक्षा होती. घरावर तुळशी पत्र ठेवून कुटुंबाचा निरोप घेत राज दरबारात हजर होऊन, माझ्यावर काही उपकार करू नका… मला दया क्षमा नको आणि यापुढे चाकरी ही करणार नाही म्हणून राज दरबारात दिलेल्या उत्तराने दरबार आणि राजाच्या देखील चूक लक्षात आली, हे प्रकरण वेगळं आहे, अवघड आहे पुढे चालून झेपणारे नाही हे लक्षात घेऊन शिक्षेची माफी देऊन सुटका केली, पुढे संन्यासाश्रम स्वीकारून पंढरपुराची वाट धरली, आपल्यावर श्रीगणेशाची कृपा आहे तेव्हा गंगामसला येथील गणेशाच्या सेवेत जावं आणि संसारातील दुःखाला सोडून गणेशाच्या चरणी एक चित्त होऊ लागले. स्वतःचे पिंडदान करून संन्यासाश्रमात असताना बीड येथील शहेंशावली परिसरात देशमुख परिवारातील एकाची भेट झाली, एक महान संत विभूती म्हणून ओळख पटल्याने आपण यापुढे इथेच वास्तव्यास राहावे म्हणून पाच अंगणा एवढी जागा देऊ केली, ते म्हणजेच आजचे “पाटंगण” त्या काळच्या कितीतरी लक्ष मुद्रा पेक्षा मोठा आधार त्या काळात मिळाला असावा, पण “एकलक्ष- मुद्रा भगवंताची” हेच आचरण त्याचं होत.
‘एकलक्ष -मुद्रा भगवंताची” असे संत जनीजनार्दन म्हणजे पैठणच्या नाथाच्या समकालीन, तेवढेच थोर संत आपल्या बीड शहराच्या इतिहासाचे आध्यात्मिक आणि नैतिक वैभव. संत जनीजनार्दनांचे तेरावे वंशज म्हणून मोठ्या अभिमानाने आणि कृतज्ञता पूर्ण भावनेतून ही परंपरा वै. दादा (धुंडीराज शास्त्री महाराज) यांनी मोठ्या निष्ठेने आणि कष्टाने जोपासली, वृद्धिंगत करण्यासाठी आपलं आयुष्य धर्मकार्यात झिजवले -समर्पित केले, तीच परंपरा पुढे घेऊन जाण्यासाठी त्याच शक्तीने आणि भक्तीने, १४ वे वंशज श्री विनायक महाराज पुढे काम करत आहेत, कमालीची विनम्रता आणि भगवंतावरील श्रद्धा, आचरणातील शुद्धता पुढेही बीडच्या धार्मिक नावलौकिकात आणि नैतिकता, सात्विकता, समरसतेचे धडे घेत राहील यासाठी या उत्सवाचे जास्त महत्त्व वाटते – पटते.
प्रमोद कुलकर्णी , बीड
(9403904651)
