।। महाशिवरात्री।।

।। महाशिवरात्री।।

नमस्कार…!

दि.२६|०२|२०२५

*॥ महाशिवरात्री महत्व-  विशेष – संक्षिप्त पूजा पद्धती ॥*

🟣 माघ कृष्ण चतुर्दशी चे ठायी मध्यरात्री (निशीथकाळी) आदिदेव भगवान् कोटिसूर्याप्रमाणे देदीप्यमान असे शिवलिंगरूपाने उत्पन्न (प्रकट) झाले.
(ईशान संहिता)

🟣 या चतुर्दशीला ( महाशिवरात्रीला) जे मनुष्य स्वस्थचित्त होऊन;कृत्तिवासेश्वर शिवलिंगाची पूजा करतात ते उत्तम व रोगरहित अशा सदाशिवस्थानाप्रत जातात.
(हेमाद्री-तीर्थखंड & लिंगपुराण)

🟣 शिवरात्री व्रताहून दुसरें काही अत्यंत श्रेष्ठ नाही.

*या व्रतदिवशी जो प्राणी भक्तीने त्रिभुवनेश्वर रुद्राला पूजित नाही तो या संसारात हजारो जन्मपर्यंत फिरतो यात संशय नाही.*
(स्कंदपुराण- माधवीय)

न केले असता दोष सांगितल्यावरून; पुरुष अथवा स्त्री यांनी दरवर्षी शिवरात्री ला महादेवाची भक्तीने पूजा करावी.
कदाचित समुद्र शुष्क होईल, हिमवान् पर्वतही क्षीण होईल व ते कदाचित्  चलित होतील पण “शिवव्रत” कधीही चलित होणार नाही. या वचनानुसार हे शिवरात्रीव्रत नित्य आहे.
भगवान शिव- पार्वतीला सांगतात; हे देवी! जो माझा भक्त शिवरात्रीचे उपोषण करितो त्याला दिव्य ( उत्कृष्ट) नाशरहित कोठेही शिवाज्ञाभग्न न होणारे असे “गणत्व” (आधिपत्य) प्राप्त होऊन; सारे मोठे भोग भोगून तो मोक्षास जाईल. 
(स्कंदपुराण)

🟣 हे शिवरात्री व्रत बारा अथवा चोवीस वर्ष पर्यंत करावे. 
(ईशान संहिता)

🔸️प्रत्येक मासी कृष्ण चतुर्दशी चे ठायी “शिवव्रत” हे सर्व काम देणारे आहे.
(कालोत्तर- हेमाद्री)

🟣 या शिवरात्री व्रताचे ठायी *जागरण, उपवास, शिवपूजा ही सर्व मिळून व्रत होते. यातून केवळ उपवास , जागरण अथवा पूजा असे एक काही तरी केल्यास व्रत होत नाही.*
हे शिवरात्री व्रत सर्व पापनाश करणारे व आचांडालापर्यंत सर्व मनुष्यांना भुक्ति व मुक्ति देणारे आहे.

जो अखंडित व्रत होत्साता शिवरात्री व्रत करतो तो सर्व मनोरथ पावून शिवासहवर्तमान आनंद पावतो.
(ईशान संहिता)

🟣 हे व्रत कधी आरंभ करावे?  कसें केले असता उपरोक्त फलप्राप्ती कशी  होईल?  याची व्रत ग्रहण पद्धती, पूजा पद्धती, हवन पद्धती व सांगता पद्धती स्वतंत्र व मोठी असलेने विस्तारभयास्तव इथे लिहिणे शक्य नाहिये.

🟣 कोणत्या शिवलिंगाच्या पूजनाने कोणते फळ मिळते  ते सांगतो.

हि-याच्या लिंगाच्या पूजनाने *आयुष्यवृद्धी* होते. येणेप्रमाणे  …. मोत्यांच्या लिंगपूजनाने – *रोगनाश*, वैडूर्य मण्याच्या लिंग पूजनाने- *शत्रुनाश*, माणिक लिंग- *लक्ष्मी प्राप्ती*, पुष्कराज- *सुखप्राप्ती*, नीलमणी- *यश* , पंचरत्न- *पुष्टि*, स्फटिक लिंग- *सर्व मनोरथ प्राप्ती*, रुपे- *राज्य व पितृमुक्ति*, सुवर्णलिंग – *सत्यलोक प्राप्ती*,तांब्याचे- *पुष्टि व आयुष्य*, पितळेचे लिंग- *संतोष*, कांस्य- *कीर्ती*, लोखंड- *शत्रुनाश*, शिसे- *आयुष्यवृद्धी*.

अन्य ग्रंथांच्या मताने..
सुवर्णलिंगाने – *ऋणमुक्ति व स्थिरलक्ष्मी*,गंधाच्या लिंगाने- *सौभाग्य*, हस्तिदंताने –  *सेनेचे आधिपत्य*, तांदूळ इ.धान्याच्या पीठाने- *पुष्टि,सुख,रोगनाश* , उडिदाच्या पीठाचे लिंग- *स्त्रीप्राप्ती*, नवनीताने- *सुखप्राप्ती* , गोमयाने- *रोगनाश*, गुळाच्या लिंगाने- *अन्नप्राप्ती*, वेळूचे अंकुर आणून त्यांचे लिंग करून पूजा केल्यास *वंशवृद्धी* होते.
(धर्मसिंधू)

🟣 *पूजा पद्धती*
या महाशिवरात्री च्या दोन पूजा पद्धती आहेत.

१} निशीथकाळातील (मध्यरात्री ची ) पूजा.

२} शिवरात्री व्रतांगभूत- चार “यामपूजा”  ( ही पूजा खूप मोठी असलेने इथे प्रस्तुत करणें जिकरीचे आहे.)

🟣 यातील पहिली असलेली “निशीथकाळी” ची पूजा पद्धती  (विस्तारभयास्तव) संक्षिप्त रूपाने प्रस्तुत करत आहे…!

🟣 त्रयोदशीला एकभक्त राहून; चतुर्दशीचे दिवशी आन्हीकादी नित्यक्रिया  आटोपून सकाळी देशकालादींचा उच्चार करून पुढील मंत्राने संकल्प करावा.
मंत्र:- *शिवरात्री व्रतंह्येतत् करिष्येहं महाफलम्  ।*
*निर्विघ्नं अस्तुमेचात्र त्वत्प्रसादाज्जगत्पते ॥*

*चतुर्दश्यां निराहारो भूत्वाशंभोपरेहनि । भोक्ष्येहंभुक्ति मुक्त्यर्थं शरणंमे भवेश्वर ॥*

असे म्हणून हातावरून  पाणी सोडून संकल्प करावा.

🟣सायंकाळी ; काळेतीळ टाकलेल्या पाण्याने स्नान करावे.
भस्मत्रिपुंड- रुद्राक्षमाला धारण करून; निशीथकाळी ( या वर्षी चा निशीथकाळ मध्यरात्री १२.२२ ते ०१.११ पर्यंत आहे.) शिवालयात अथवा स्वगृही उत्तरेकडे मुख करून शुद्धाऽसनावर बसून देशकालादींचा उच्चार करून; *श्रीशिव प्रीत्यर्थं शिवरात्रौ श्रीशिवपूजां करिष्ये।* असा संकल्प करून गणेशपूजा, आसनशुद्धी, न्यास आणि कलशपूजा करावी.
पूजासंभारांवर प्रोक्षण करावे. श्रीशिवांचे ध्यान करून “शिवपंचाक्षर” मंत्राने अथवा *”शिवायनमः”* या मंत्राने षोळशोऽपचार पूजा करावी. १०८ शिवनामाने बिल्वार्चन करावे.
पळीभर पाणी घेऊन त्यात  गंधाऽक्षतपुष्पफलदक्षिणा ठेऊन पुढील मंत्राने अर्घ्यदान करावे.

अर्घ्य मंत्र:- *शिवरात्री व्रतंदेव पूजाजपपरायणः।  करोमि विधिवद्दत्तं गृहाणार्घ्यं नमोस्तुते ॥*

श्रीशिवाय इदमर्घ्यं समर्पयामि !

असे म्हणून अर्घ्य द्यावे.

*नित्यं नैमित्तिकं काम्यं यत्कृतंतु मयाशिव।*
*तत्सर्वं परमेशान मया तुभ्यं समर्पितम् ॥*

असे म्हणून केलेली पूजा परमेश्वराला अर्पण करावी.
यथाशक्ती जप करावा.

शक्य होईल तर; “शिवपंचाक्षर स्तोत्र” अथवा अन्य कोणतेही शिवस्तोत्र पठण करावे.

प्रार्थना मंत्र:-
*यत्किंचित् कुर्महे देव सदासुकृत दुष्कृतम्।*
*तन्मे शिवपदस्थस्य भुंक्ष्व क्षपय शंकर ॥*

*शिवोदाता शिवोभोक्ता शिवःसर्वमिदं जगत्  ।*
*शिवोजयति सर्वत्र यःशिवः सोऽहमेवहि ॥*

अशी प्रार्थना करावी.

देवाच्या हृदयावरील आणि पायावरील एक ( निर्माल्य) फूल घेऊन ; ते देवानेच दिलेले आहे अशी भावना करून; प्रणाम करावा.
*प्रपन्नं पाहिमामीश भीतंमृत्यु महार्णवात्*
असे म्हणून देवाला हात जोडावे, साष्टांग नमस्कार करावा.

अनेन पूजनेन सांबसदाशिवः प्रीयतां नमम…

असे म्हणून सर्व कर्म परमेश्वराला अर्पण करावे.
श्रीविष्णुंचे त्रिवार स्मरण करावे..!

इति संक्षिप्त महाशिवरात्री व्रत पद्धती..!🙏

श्रुतिगंध वेदपाठशाळा,बीड.
९५११८६९१५५

श्रीगुरुदेव दत्त..!