नवी दिल्ली (प्रतिनिधी) प्रजासत्ताक दिनाच्या पूर्वसंध्येला केंद्र सरकारकडून पद्म पुरस्कारांची घोषणा करण्यात आली आहे. देशातील विविध क्षेत्रात काम करणाऱ्या मान्यवरांना पुरस्कार मिळाले आहेत.
यामध्ये महाराष्ट्रात देखील विविध क्षेत्रात मोठं काम करणाऱ्यांना पद्मश्री पुरस्कार मिळाल्याची घोषणा करण्यात आली आहे. यामध्ये नागपूरचे प्रसिद्ध होमिओपॅथ डॉ. विलास डांगरे यांना पद्मश्री पुरस्कार, तसेच प्रतिभावंत लेखक, आंतरराष्ट्रीय कीर्तीचे पक्षिशास्त्रज्ञ व वन्यजीव अभ्यासक मारुती चित्तमपल्ली यांना देखील पद्मश्री पुरस्कार जाहीर झाला आहे. त्याचबरोबर वन्यजीव संवर्धन क्षेत्रामध्ये उल्लेखनीय कामगिरी केल्याबद्दल चैत्राम पवार यांना देखील पद्मश्री पुरस्कार जाहीर झाला आहे. तसेच ज्येष्ठ अभिनेते अशोक सराफ यांनाही पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे. अध्यात्मिक क्षेत्रातील गणेशशास्त्री द्रविड त्याचबरोबर माजी मुख्यमंत्री दिवंगत मनोहर जोशी यांना पद्मभूषण पुरस्कार मिळाला आहे. त्याचबरोबर व्यक्तिचित्रकार वासुदेव कामत यांना पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे. जगप्रसिद्ध सुलेखनकार अच्युत पालव यांना पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे. त्याचबरोबर गायिका अश्विनी भिडे देशपांडे यांनाही पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे.
केंद्र सरकारनं आज पद्म पुसरस्करांची घोषणा केली आहे. यामध्ये महाराष्ट्रातील 3 जणांना पद्मश्री पुरस्कार मिळाला आहे. देशाच्या इतरही भागातील वेगवेगळ्या क्षेत्रातअनोखे काम करणाऱ्यांच्या पद्म पुरस्कारासाठी निवड केली आहे. महाराष्ट्रातून होमिओपॅथी चिकित्सक डॉ. विलास डांगरे यांना पद्मश्री पुरस्कार जाहीर करण्यात आला आहे. तर साहित्य आणि शिक्षण या क्षेत्रात काम करणाऱ्या मारुती चितमपल्ली यांनाही पद्मश्री पुरस्कार जाहीर झाला आहे. चैत्राम पवार यांनाही पद्मश्री पुरस्कार जाहीर करण्यात आला आहे.
2025 महाराष्ट्रातील पद्म पुरस्कार विजेते
पद्मभूषण
मनोहर जोशी (मरणोत्तर)
पंकज उधास (मरणोत्तर)
शेखर कपूर
पद्मश्री
अच्युत पालव – कला
अरुंधती भट्टाचार्य – व्यापार आणि उद्योग
अशोक सराफ – कला
अश्विनी भिडे देशपांडे – कला
चैतराम पवार – सामाजिक कार्य
जसपिंदर नरुला – कला
मारुती चितमपल्ली – साहित्य
रानेंद्र भानू मुजुमदार – कला
सुभाष खेतुलाल शर्मा – कृषी
वासुदेव कामत – कला
विलास डांगरे – वैद्यकीय
12 गणेश शास्त्री द्रविड (शिक्षण)
मारुती चित्तमपल्ली यांचे कार्य
मारुती चित्तमपल्ली यांनी वन खात्यात 36 वर्षे सेवा केली आहे. त्या काळात देशभर संशोधकवृत्तीने भटकंती. 5 लाख किमी प्रवास. 13 भाषांचे ज्ञान. त्याद्वारे आदिवासी व इतर जमातींशी संवाद साधत मिळवलेली माहिती. त्या माहितीची नोंद केलेल्या व 30 वर्षे जपून ठेवलेल्या शेकडो डायऱ्या आहेत. डायरीतील नोंदीला शास्त्रीय आधार देत पक्षिकोश, प्राणिकोश व मत्स्यकोशाचे लेखन पूर्ण. अरण्यवाचनासह प्राणी, पक्षी, वनस्पतीची वैशिष्ट्यांसह वन्य जीवन विषद करणारी 25 पेक्षा जास्त पुस्तके लिहिली आहेत. निसर्गातील हा ठेवा समाजाला कळावा या भावनेतून सतत कार्यरत हा सकारात्मक विचाराचा ऊर्जाकोश म्हणजे विख्यात लेखक मारुती चितमपल्ली.
मी मराठी नवीन एक लाख शब्द दिले, पुरस्कार मिळाल्याचा आनंद
आज मला प्रचंड आनंद झाला असल्याचे मत पद्मश्री पुरस्कार मिळाल्यानंतर मारुती चित्तमपल्ली यांनी व्यक्त केले. मी मराठी नवीन एक लाख शब्द दिले आहेत. सध्या त्याच शब्दकोशावर मी काम करत असल्याचे चित्तमपल्ली म्हणाले. अपेक्षा होतीच पुरस्काराची मात्र आज पुरस्कार जाहीर झाल्यानंतर आनंद होत असल्याचे चित्तमपल्ली म्हणाले.
डॉ. विलास डांगरे यांची वैद्यकीय सेवेतील भीष्म पितामह अशी ओळख
महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध होमिओपॅथ डॉ. विलास डांगरे यांचा समावेश आहे. डांगरे यांना पद्मश्री पुरस्कार जाहीर झाला आहे. संपूर्ण विदर्भात वैद्यकीय सेवेतले भीष्म पितामह अशी डॉ. डांगरे यांची ओळख आहे. गेल्या ५० वर्षात त्यांनी एक लाखाहून अधिक रुग्णांना बरं केलं.
वन्यजीव आणि पर्यावरण क्षेत्रात चैत्राम पवार यांचं उल्लेखनिय कार्य
चैत्राम पवार यांनी बारीपाडा येथे प्रथम पीपल्स बायोडायव्हर्सिटी रजिस्टर उपलब्ध केले आहेत. असून धुळे जिल्ह्यात ते नियमितपणे अद्यावत केले जाते. संरक्षित क्षेत्रातून लागवड नसलेल्या रानभाज्यांची रेसिपी करुन जंगलातील पारंपरिक ज्ञान त्यांनी इतरांपर्यंत पोहोचवले आहे. सिंचनासाठी भूजलाचा काटकसरीने वापर, मृद व जलसंधारणाची कामे, सौर ऊर्जेचा वापर, प्रदूषण कमी करण्यासाठी प्रयत्न, सार्वजनिक आरोग्यविषयक प्रश्नांची सोडवणूक आदी माध्यमातून त्यांनी केलेल्या कामाची दखल राज्य शासनाने या सर्वोच्च पुरस्काराच्या माध्यमातून घेतली आहे. चैत्राम पवार यांना यापूर्वी विविध पुरस्कारांनी गौरविले गेले असून यामध्ये आंतरराष्ट्रीय कृषी विकास निधी-2023, भारत जैवविविधता पुरस्कार-2014, संत तुकाराम वनग्राम पुरस्कार, शेतीनिष्ठ शेतकरी पुरस्कार, आदिवासी सेवक पुरस्कार, डॉ. हेडगेवार स्मृती सेवा निधी कार्य पुरस्कार, वसुंधरा पुरस्कार, आदिवासी अस्मिता पुरस्कार, नातू फौंडेशन सेवाव्रत कार्यकर्ता पुरस्कार, पु. भा. भावे स्मृती पुरस्कार, संस्कार कवच पुरस्कार, गो. नी. दांडेकर स्मृती नीरा गोपाल पुरस्कार आणि राज्य शासनाचा जलनायक पुरस्कार आदींचा समावेश आहे.
सात जणांना पद्मविभूषण पुरस्कार
धुव्वूर नागेश्वर रेड्डी (वैद्यकीय)
न्यायमूर्ती (निवृत्त) जगदीश सिंह खेहार (सार्वजनिक व्यवहार)
कुमुदिनी रजनिकांत लाखिया (कला)
लक्ष्मीनारायणा सुब्रमणियम (कला)
एम टी वासुदेवन नायर (मरणोत्तर) (साहित्य आणि शिक्षण)
ओसामू सुझीकी (मरणोत्तर) (व्यापार आणि उद्योग)
शारदा सिन्हा (मरणोत्तर) (कला)
19 जणांना पद्मविभूषण
सूर्य प्रकाश (साहित्य, शिक्षण, पत्रकारिता
आनंत नाग (कला)
बिवेक देबरोय (मरणोत्तर) (साहित्य आणि शिक्षण)
जतीन गोस्वामी (कला)
जोश चाको पेरियापूरम (वैद्यकीय)
कैलाश नाथ दीक्षित (पुरातत्त्व)
मनोहर जोशी (मरणोत्तर) (सार्वजनिक व्यवहार)
नाल्ली छेट्टी (उद्योग, व्यापार)
नंदमुराई बलकृष्णा (कला
पी आर श्रीजेश (खेळ)
पंकज पटेल (उद्योग, व्यापार)
पंजक उधास (मरणोत्तर) (कला)
रामबहादुर राय (साहित्य, शिक्षण, पत्रकारिता)
साध्वी ऋतंभरा (समाजकाय)
एस अजिथ कुमार (कला)
शेखर कपूर (कला)
शोबाना चंद्रकुमार (कला)
सुशीलकुमार मोदी (मरणोत्तर) (सार्वजनिक व्यावरहार)
विनोद धाम (विज्ञान आणि अभियांत्रिकी)
113 जणांचा पद्मश्री पुरस्काराने सन्मान
अद्वैत चरण गडनायक (कला)
अच्यूत रामचंद्र पालव (कला)
अजय भट्ट (विज्ञान आणि अभियांत्रिकी)
अनिल बोरो (साहित्य आणि शिक्षण)
अरिजित सिंह (कला)
अरुंधती भट्टाचार्या (व्यापार आणि उद्योग)
अरुणोदय साहा (साहित्य आणि शिक्षण)
अरविंद शर्मा (साहित्य आणि शिक्षण)
अशोक महापात्रा (वैद्यकीय)
अशोक सराफ (कला)
अशुतोष शर्मा (विज्ञान आणि अभियांत्रिकी)
अश्विनी भिडे देशपांडे (कला)
बैजनाथ महाराज (अन्य)
बॅरी गॉडफ्रे जॉन (कला)
बेगम बाटोल (कला)
भारत गुप्त (कला)
भेरू सिंह चौहान (कला)
भीम सिंह भावेश (समाजकार्य)
भिमाव्वा शिल्लेकयाथारा (कला)
बुधेंद्रा कुमार जैन (वैद्यकीय)
सी एस वैद्यनाथ (सार्वजनिक व्यवहार)
चैतराम देवचंद पवार (समाजकार्य)
चंद्रकांत शेठ (मरणोत्तर) (साहित्य आणि शिक्षण)
चंद्रकांत सोमपुरा (अन्य)
चेतन चिटणीस (विज्ञान आणि अभियांत्रिकी)
डेव्हिड सैयामलीह (साहित्य आणि शिक्षण)
दुर्गा चरण रणबीर (कला)
फारुख अहमद मीर (कला)
गणेश्वर शास्त्री द्रविड (साहित्य आणि शिक्षण)
गीता उपाध्याय (साहित्य आणि शिक्षण)
गोकुळ चंद्र दास (कला)
गुरुयावूर देवराय (कला)
हरचंदन सिंह भट्ट (कला)
हिरामन शर्मा (अन्य-शेती)
हरजिंदर सिंह श्रीनगरवाले (कला)
हरविंदर सिंह (खेळ)
हसन राहू (कला)
हेमंत कुार (वैद्यकीय)
हृदय नारायण दीक्षित (साहित्य आणि शिक्षण)
ह्यूग अँड कोलने गँटझेर (मरणोत्तर, दोघांनाही) (साहित्य, पत्रकारिता, शिक्षण)
इनीवालाप्पील मिनी विजयन (खेळ)
जगदीश जोशिला (साहित्य आणि शिक्षण)
जपिंदर नारुला (कला)
जोनास मासेट्टी (अन्य- अध्यात्म)
जयोनाचंद्रम बथारी (कला)
जुमदे योमगम गॅमलीन (समाजकार्य)
के दामोदरन (अन्य)
के एल कृष्णा (साहित्य आणि शिक्षण)
के ओमानाकुट्टी अम्मा (कला)
किशोर कुणाल (मरणोत्तर) (प्रशासकीय सेवा)
एल हँगथिंग (अन्य- शेती)
लक्ष्मीपथे रामासु्ब्बेयेर (शिक्षण, पत्रकारिता, साहित्य)
ललित कुमार मांगोत्रा (साहित्य आणि शिक्षण)
लांबा लोबझांग (मरणोत्तर) (अन्य- अध्यात्म)
लिबिया लाबो सरदेसाई (समाजकार्य)
एम डी श्रीनिवास (विज्ञान आणि अभियांत्रिकी)
मदुगुला नागपाणी शर्मा (कला)
महाबीर नायक (कला)
ममता शंकर (कला)
मंदा कृष्णा मडिगा (सार्वजनिक व्यवहार)
मूर्ती भूजंगराव चितमपल्ली (साहित्य आणि शिक्षण)
मिर्रियाला अप्पाराव (मरणोत्तर) (कला)
नागेंद्र नाथ रॉय (साहित्य आणि शिक्षण)
नारायण (भूलाई भाई) (मरणोत्तर) (सार्वजनिक व्यवहार)
नरेन गुरुंग (कला)
नीरजा भाटला (वैद्यकीय)
नीर्मला देवी (कला)
नितीन नोहरिया (साहित्य आणि शिक्षण)
विनायक लोहाणी – सामाजिक कार्य
विलास डोंगरे – आरोग्य क्षेत्र
विजयलक्ष्मी देशमाने – आरोग्य क्षेत्र
विजय महाराज – अध्यात्मिक क्षेत्र
वेनकप्पा सुगतेकर – कला
वेनु असान – कला
वासुदेव कामथ – कला
वदिराज पंचमुखी- साहित्य आणि शैक्षणिक क्षेत्र
तुषार शुक्ला – साहित्य आणि शैक्षणिक क्षेत्र
थियम देवी – कला
तजेंद्र मुजुमदार – कला
सईद हसन – साहित्य आणि शैक्षणिक क्षेत्र
स्वामी कार्तिक महाराज – अध्यात्म
सुरेंद्र कुमार वसल – विज्ञान आणि अभियांत्रिकी
सोनिया नित्यानंद – आरोग्य
श्याम अग्रवाल – कला
सुरेश सोनी – सामाजिक कार्य
सुभाष शर्मा – कृषी
स्टीफन कानप – साहित्य आणि शिक्षण
शाईन निझाम – साहित्य आणि शिक्षण
शेख अली अल जाबेर – साहित्य आणि शिक्षण
सेथुरमन पंचनाथम -विज्ञान
सीनी वैश्वनाथन – विज्ञान
सत्यपाल सिंग – क्रीडा
संत राम देसवल – साहित्य आणि शिक्षण
सॅली होळकर – उद्योग
सज्जन भजंका – उद्योग
रिकी केज – कला
रबा महांता – कला
रतन परिमाऊ – कला
राजेंद्र मुजुमदार – कला
रामदर्श मिश्रा – साहित्य आणि शिक्षण
राधाकृष्णन – कला
राधा भट- सामाजिक कार्य
श्री चंद्रमोगन – उद्योग
आर अश्विन – क्रीडा
प्रतिभा सत्पथी – साहित्य शिक्षण
प्रशांत प्रकाश – उद्योग
परमार नागजीभाई – कला
राम महादेवी – कला
दत्ताचनमुर्ती – कला
ओंकार पाहावा – उद्योग
